Amsterdam, aşağıdan yukarıya bir akıllı şehir tipi olarak nitelendirilebilecek, merkezi küçük bir yönlendirmeyle vatandaşın hem inovasyona hem de şehir yönetimine katılımı
odaklı bir akıllı şehir olarak kendini dünyaya sunuyor. Çevre duyarlılığının üst düzeyde olduğu Amsterdam’da yaklaşık 800 kilometrelik bisiklet yolu bulunmakta ve yolculukların yaklaşık yarısı bisiklet ile gerçekleşmektedir.
Amsterdam’ın akıllı kent stratejisi “Amsterdam Akıllı Kent Programı” olarak adlandırılmaktadır ve bu girişim fikri 2007 yılında ortaya çıkmıştır. Akıllı kent girişimi, Amsterdam Yenilikçilik Motoru (Amsterdam Innovation Motor), Liander Enerji - ağ operatörü ve Amsterdam Belediyesi işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kentlerin işleyişini iyileştireceğinden hareketle yapılan bu girişim, hem siyasi taahhüt hem de açık bir motivasyon ile desteklenmektedir. Bu motivasyon, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kentin
çevre sorunlarını çözmek ve sürdürülebilir bir kentsel çevre oluşturmak için kullanımı konusundaki isteği yansıtmaktadır.Amsterdam akıllı şehir stratejisi, kentin stratejik planına
dahil edilmiş ve kent öncelikleri ile ilintilendirilmiştir. Bu durum, yerel ve Avrupa düzeyindeki stratejilerin uyumlaştırılmasının bir göstergesidir. Bu strateji, Amsterdam sakinlerinin enerji tüketimini iklim hedefleri çerçevesinde düzenlemeyi amaçlamaktadır. Buna yönelik olarak, CO2 emisyonlarının 2025 yılında 1990 yılına kıyasla % 40 azaltılması hedeflenmiştir. Böylece kent, 2025 yılında dünyadaki en sürdürülebilir kent ünvanını alabilecektir. Amsterdam, aşağıdan yukarıya bir Akıllı Şehir tipi olarak nitelendirilebilecek, küçük merkezi bir yönlendirmeyle vatandaş odaklı bir Akıllı Şehir olarak kendini dünyaya sunmaktadır. Bu benzersiz yaklaşım, Amsterdam’ın Avrupa Yenilik Başkenti 2016 (European Commission, 2016) ödülünü kazanarak Hollanda’nın son yıllarda Global İnovasyon Endeksinde daha yüksek sıralarda yer almasına sebep olmuştur.
Akıllı Şehir Amsterdam, kamu ve özel kuruluşlar arasında bir işbirliği oluşturarak yeni Akıllı Şehir projelerini destekleyen ve kolaylaştıran Amsterdam Akıllı Şehir Platformu (ASC) adlı bir sosyal platform etrafında inşa edilmiştir. Bir dizi kentsel problemin üstesinden gelmek için gerekli teknolojik ve sosyal inovasyona katkıda bulunarak ve en önemlisi, Amsterdam Metropolitan Bölgesi’nde Akıllı Şehir deneyimini kolaylaştırarak ekonomik kalkınma; mobilite ve dairesel ekonomi; yönetişim ve eğitim; vatandaş ve yaşam temalarında 100’ün üzerinde proje tamamlanmıştır. Bu süreçte, Amsterdam akıllı kent stratejisini aktif olarak destekleyen kamu ve özel sektör kuruluşlarının sayısı hızla artmış
ve 160’ın üzerine çıkmıştır. Bu kuruluşlar arasında, şebeke operatörleri, kamu kuruluşları, inşaat şirketleri, üniversiteler, mali kurumlar, Telekom ve bilgi iletişim şirketleri, ulaştırma ve katı atık yönetim şirketleri ve teknoloji start-up şirketleri bulunmaktadır. Amsterdam Akıllı Şehir inisiyatifinin amacı sürdürülebilir ekonomik büyüme, doğal kaynakların verimli kullanımı ve yüksek bir yaşam kalitesidir ve Amsterdam Akıllı Şehir inisiyatifinin ardındaki strateji, bir şehrin vatandaşlarına fayda sağlayan analiz programlarını yürütmek için
kamu ve özel sektörün en iyi uygulamalarını nasıl benimsediğini göstermektedir.
Akıllı Aydınlatma Direkleri
Amsterdam’da Wi-Fi ve radyo frekanslarıyla yönlendirilebilen akıllı aydınlatma direkleri sensörler yardımıyla parlaklığını ayarlayabilmekte, trafik durumu, otopark alanları ve hava kirliliği ile ilgili bilgi verebilmekte, megafonları aracılığıyla duyuru yapabilmektedir. Şehir genelinde 116 bin adet sensör bulunmaktadır.
Akıllı Şehir Hızlandırma Programı
2014 yılında Startupbootcamp tarafından başlatılan programın amacı üç ay süren yoğun programlarla her yıl 10 girişimi desteklemektir. Altı yıl sürecek program akıllı şehir ekosistemindeki tüm paydaşları tek çatı altına getirerek yeni girişim ve teknoloji firmalarının inovasyon gücü ve ekonomik sürdürülebilirliklerinin güçlendirilmesini hedeflemiştir. Yerel kamu kurumlarının da desteklediği proje kapsamında bugüne kadar toplam 60 yeni akıllı şehir girişimi ekosisteme kazandırılmıştır.
Akıllı Trafik Yönetimi Projesi
Amsterdam, Hollanda’nın en kalabalık bölgesidir. Ulaşım yönetiminde Amsterdam Belediyesi, Kuzey Hollanda Eyaleti ve Ulusal Hükümet yetkilidir. Her bir yönetim trafik akışını optimize etmeye çalışırken alınan önlemler bazen birbiriyle çelişebiliyordu. Geliştirilen ‘sanal trafik yönetimi’ ile tüm taraflar arasındaki işbirliğinin sağlanması hedeflenmiştir. Tüm merkezler tek bir ekranda trafikteki olup biteni görürken, ortak ve otomatik olarak trafiği yönetebiliyorlar. Akıllı trafik yönetimi uygulamasından bu yana şehirdeki araç kayıp oranı %10’a düşmüştür.
IoT Living Lab
IoT Living Lab’ın amacı, yerel ekonomi üzerinde hızlı bir etki sağlayacak girişimlerin ve mobil uygulamaların geliştirilmesini teşvik eden IoT (Nesnelerin İnterneti) yeniliklerinin geliştirilebileceği çevrimiçi bir laboratuvar ortamı sağlamaktır. IoT Living Lab, vatandaşları ve şehirleri yenilikleri test etme ve prototip oluşturmada teşvik etmek için kamusal alanlarda IoT etkileşimini desteklemektedir. IoT Living Lab, diğer servislerin dünyadaki kendi IoT Living Lab’lerini yaratmalarına yardımcı olmak için danışmanlık hizmetleri, atölye çalışmaları ve testler sağlar. 2015’in başından bu yana, IoT destekli etkileşimli kamusal alanları ve Living Lab çalışma şeklini kullanarak; yüzlerce Akıllı Vatandaşla buluşmalar, atölye çalışmaları, hackathonlar, çözümler ve araştırma projeleri gerçekleştirilmiştir.
Circular Amsterdam Platformu
Doğrusal bir ekonomiden dairesel bir ekonomiye geçiş, atıkları ve kirliliği en aza indirerek, geri dönüştürerek ve yeniden kullanarak azaltmaktır. Amsterdam Şehri, yirmi ürün veya malzeme zincirini yeniden tasarlamayı amaçlamaktadır. Amsterdam, dairesel ekonomi hakkında Circular Amsterdam isimli bir inovasyon programı başlatmıştır. Bu dairesel
inovasyon programı, Amsterdam’daki inovasyon süreçlerinin bir çerçevesini sunmaktadır. Program kapsamında uygulanan projeler, yalnızca dairesel ekonomideki bilgiyi artırmakla kalmayıp, aynı zamanda Dairesel Amsterdam’a geçişi hızlandırmak için doğrusaldan dairesel ekonomiye geçişin ne anlama geldiğini ve kontrol ve politika bakımından ne gerektirip gerektirmediğini deneyimleyerek de birbirleriyle güçlü bir temel oluşturmaktadır.
Amsterdam Datapunt Platformu
Amsterdam, kenti Açık Verilerle geliştirmede öncü konumdadır. Amsterdam “olması gereken iyi bir neden olmadığı sürece verilerin açık olduğu varsayılır” düşüncesini benimsemiştir. Bununla birlikte, Amsterdam verinin açık olmasının yeterli olmadığını, çalışanların, vatandaşların, dış paydaşların veri açık olsa da Açık Veriden faydalanamayabileceğini tespit etmiştir. Bu durumun önüne geçmek amacıyla Amsterdam Datapunt Platformu’nu kurmuştur. Datapunt (Datapoint) Platformu’nun hedefi yalnızca Açık Veri değildir. Platformun hedefi kentin daha yenilikçi olması ve hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmak için verilerin paylaşımı ve kullanımı konusunda akıllı bir yol oluşturmaktır. Datapunt Platformu dahili (iç), paylaşılan ve Açık Veri olmak üzere üç düzeyde çalışmaktadır. Dahili (iç) veriler, yerel yönetim içinde paylaşılan verilerdir. Paylaşılan veriler, duruma özel anlaşmalarda belirlenen koşullar altında paydaşlarla paylaşılmaktadır. Açık Veriler ise şartsız herkesle paylaşılan verilerdir. Hangi verilerin açılması gerektiğini belirlemek için bir kontrol listesi kullanılmaktadır. Datapunt bir kolaylaştırıcı olarak çalışırken, her paydaş kendi verilerini kontrol altında tutmaktadır. Bununla birlikte kapalı veri tanımı ile devlet sırrı ve/veya kişisel veri kapsamına giren verilerin açık paylaşımının önüne geçilmektedir.
Transformcity Platformu
Transformcity, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir yerel ortaklar topluluğunun büyümesini hedefleyen işbirlikçi kentsel gelişim için çevrimiçi bir platformdur. Transformcity, şu anda Amsterdam’ın en büyük dönüşüm alanlarından ikisinde uygulanmaktadır. İnteraktif çevrimiçi bir platformla, tüm paydaşlar ve yerel yönetimler arasında verileri, planları, fikirleri ve
kaynakları doğrudan paylaşmak, tartışmak ve yerel projeler üzerinde işbirliği yapmak mümkün olabilmektedir.
City-Zen
City-Zen, Kentsel Enerji Dönüşümü üzerine fosil yakıtlardan arınmış tamamen temiz enerji ile çalışan bir şehir kurgulamak üzere AB Fonlu FP7 projesidir. Yeni enerji çözümlerini (güneş, rüzgar, biyokütle, jeotermal vd.) mevcut binalara, sistemlere ve en önemlisi de insanların yaşamlarına nasıl entegre edileceğine ilişkin gösteriler, oyunlar ve araştırmaları içermektedir. Proje sayesinde Amsterdam’ın Nieuw-West bölgesi, Avrupa’nın en büyük Akıllı Enerji laboratuvarlarından biri haline gelecektir. 23 farklı sanayi kuruluşunun beş yıllık bir işbirliği ve 30 milyon avroluk bir yatırım ile, mevcut konutları daha sürdürülebilir hale getirecek akıllı bir elektrik şebekesi ve akıllı ısıtma çözümleri de dahil olmak üzere çeşitli yenilikçi çözümlerin uygulanması sağlanacaktır. Gençlerin akıllı enerji tercihleri yapmasına yardımcı olmak için akıllı oyunlar kullanılacaktır. Nieuw-West’in daha fazla seçenek ve daha düşük güç tüketimi ile geleceğe hazır olması hedeflenmektedir.
Amsterdam Büyükşehir Çözümleri Enstitüsü (AMS)
AMS kentsel su, enerji, atık, gıda ve veri yönetimi çözümleri alanlarında araştırmalara odaklanan yeni bir kamu-özel ortaklığı kuruluşudur. Akıllı şehirlere adanmış bir üniversite programı olan bu enstitü, Amsterdam’ı aynı zamanda dünyayı olumlu yönde etkilemek için verileri kullanmakla ilgilenen insanlar için bir merkez haline getirmektedir. Bu da bölgenin özel sektörü için olumlu faydalar sağlamaktadır. Amsterdam’daki bu araştırma enstitüsündeki öğrenciler, çevrimiçi kurs, laboratuvar çalışması ve araştırma temelli bir tez projesi içeren iki yıllık bir program olan Metropolit Araştırma, Mühendislik ve Tasarım alanında yüksek lisans derecesi kazanabilirler. Ortak üniversitelerde lisansüstü öğrenciler, tez araştırmalarında AMS ile çalışabilir ve araştırma projelerine katılabilirler.
Amsterdam ArenA İnovasyon Merkezi
Yenilikçi akıllı şehir ve akıllı stadyum çözümleri için dünyanın önde gelen çekirdeği olma isteği ile Amsterdam ArenA İnovasyon Merkezi (AAIC) araştırma, geliştirme ve eğitim için etkili kaynaklar sunmaktadır. İnovasyon Merkezi, aşağıdaki temalara odaklanmaktadır:
• Müşteri Deneyimi: Müşterilerin şehir içinde, yurtiçi veya yurtdışındaki deneyimini en üst düzeye çıkarmak,
• Hareketlilik ve Kalabalık: Bireylerin yanı sıra şehir merkezlerindeki kalabalıkların mobilite ihtiyaçlarını karşılamak,
• Güvenlik: Şehir merkezlerinde ve büyük etkinliklerde kesintisiz güvenlik,
• Sürdürülebilirlik ve Enerji: Yenilenebilir Enerji, Dairesel Ekonomi, Atık Yönetimi, Enerji Depolama, Akıllı Şebekeler, Elektrikli Araçlar,
• Kentsel Tarım ve Gıda: Küçük ölçekli yerel gıda üretimi, Kentsel ortamlarda yeşilin ve çimin yetiştirilmesi ve bakımı.
Smart Citizens Lab
Amsterdam’da faaliyet gösteren Smart Citizens Lab vatandaşlar, bilim insanları ve tasarımcılar için açık platform olmakla birlikte; vatandaşların bilinçlendirilmesi, eğitilmesi ve onlardan kullanılabilir içerik toplanmasını sağlamaktadır. Bu platformda, vatandaşların katılımının sağlanması için araştırma, çalıştaylar, eğitimler düzenlenmekte ve danışmanlık
verilmektedir. Örneğin; her oturuma bir uzman davet edilmekte; vatandaşların, kendilerine verilen Citizen Toolkit ile topladıkları yerel verilerin önemi, sağlayabileceği olanaklar ve etkileri aktarılmaktadır.
Araçtan Şebekeye (V2G)
Araçtan şebekeye (V2G) teknolojisi, elektrikli araç akülerinin şebekeye güç vermek için kullanılmasını sağlamaktadır. Elektrikli araçların, kesintiler sırasında yedek güç olarak kullanılması için geliştirilen projede kullanılan araçlar, Hollanda’da yenilenebilir elektriğin depolanması için de çözümler sunmaktadır. Kömür ve gazdan uzaklaşırken, elektriğin yenilenebilir güneş ve rüzgârdan aldığı pay büyümektedir. Ancak bu enerjinin arz ve talebi her zaman uyuşmamaktadır. Üretilen elektrik, aşırı üretim zamanlarında depolanabilirse, bu artan tedarikten daha fazla faydalanılabilir. V2G bu enerjiyi depolayarak daha sonra kullanım için uygun hale getirmekte, bir nevi taşıtları tekerlekli akü olarak kullanabilmektedir. Amsterdam’daki demo ortamında, pilleri şarj etmek ve deşarj etmek için gerekli olan iki yönlü şarj cihazları test edilmeye devam edilmektedir.
GridFriends
Amsterdam konut projesi Schoonschip’te yenilenebilir enerji kaynaklarının hane halkları arasında paylaşılması planlanmaktadır. Evler arasındaki enerji arzı ve talebini koordine ederek, tüm mahallenin enerji açısından nötr olması hedeflenmektedir. Güneş ve rüzgardan gelen yenilenebilir enerji doğal dalgalanmalara sahiptir ve elektrik talebi elektrikli
araçlar vb. nedeniyle de değişiklik gösterecektir. Bu nedenle bir mahallenin yalnızca akıllı bir şebeke uygulayarak enerji açısından nötr ve kendi kendine yeten olması sağlanacaktır: haneler arasında enerjinin depolanması ve dağıtımını koordine eden akıllı bir enerji şebekesi kullanılacaktır. Bölgedeki evlerin inşaatlarının bitmesinin ardından, projenin 2019 yılında tamamlanması beklenmektedir.
Amsterdam Bisiklet Ağı
Tipik bir Amsterdam sokak sahnesinde, işe giden veya işten gelen, küçük çocukları okula taşıyan, market alışverişini, evcil hayvanını, merdiven ve hatta hacimli mobilya gibi zorlu eşyalara kadar her şeyi taşıyan sayısız bisikletçi karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, bisiklet kültürünün Hollanda’ya çok kolay yerleştiği izlenimini yaratabilir. Gerçekte, Hollanda’nın ünlü bisiklet kültürü, şehir planlaması, devlet harcamaları ve insan gücünün zor kazanılmış bir birleşimidir. Bisikletçilerin maruz kaldığı kazalar sonrası yaşanan yüksek ölüm oranları karşısında başlatılan girişimlerin ardından 1970’li yıllarda bisiklet altyapısına ciddi yatırımlar yapılmıştır. Amsterdam’da bisiklet sürmenin popülerliği şüphesiz
Amsterdam’ın düz, kompakt ve yoğun nüfuslu ve ılıman ikliminin olması nedeniyle desteklenmektedir. Bugün, şehirden geçen yaklaşık 800 kilometrelik bisiklet yolu bulunmakta ve yolculukların yaklaşık yarısı bisiklet ile gerçekleşmektedir. 900 bine yakın bisikletin bulunduğu Amsterdam’da 200 binden fazla kapasitesi olan 10 bin park yeri mevcut. Şehirde aktif olarak kullanılan 30’a yakın bisiklet kiralama organizasyonu mevcuttur